Tai biến mạch máu não để lại nhiều di chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động, cảm giác và ngôn ngữ. Châm cứu – bấm huyệt theo Y học cổ truyền được xem là phương pháp hỗ trợ phục hồi an toàn và hiệu quả.
Tai biến mạch máu não theo Y học cổ truyền
Tai biến mạch máu não thuộc phạm vi chứng “trúng phong” trong YHCT, gồm hai thể chính: trúng phong kinh lạc và trúng phong tạng phủ. Trúng phong kinh lạc thường gặp trong nhồi máu nhẹ, biểu hiện liệt nửa người nhưng bệnh nhân còn tỉnh táo; đây là thể đáp ứng tốt với châm cứu. Trong khi đó, trúng phong tạng phủ nguy hiểm hơn, thường liên quan xuất huyết não nặng, bệnh nhân có thể hôn mê, co quắp và phải điều trị tích cực trước khi bắt đầu phục hồi.
Trúng phong kinh lạc
Trúng phong kinh lạc là thể bệnh thường gặp trong các trường hợp nhồi máu não nhẹ hoặc tắc mạch mức độ vừa, khi dòng máu lên não bị giảm nhưng chưa gây tổn thương sâu vào tạng phủ. Đây là giai đoạn “ngoại chứng”, biểu hiện chủ yếu ở kinh lạc, cơ nhục và thần kinh vận động.
Triệu chứng điển hình gồm:
- Liệt nửa mặt: thường biểu hiện méo miệng, nhắm mắt khó, mất cân đối vùng mặt.
- Liệt nửa người nhưng còn tỉnh táo: tay hoặc chân yếu, vận động khó nhưng người bệnh vẫn nhận biết được mọi thứ xung quanh.
- Tê bì chân tay: cảm giác kiến bò, mất cảm giác nhẹ một bên cơ thể.
- Chóng mặt, hoa mắt: do giảm lưu thông máu, khí huyết ứ trệ.
Nhìn chung, người bệnh có thể này có tiên lượng tốt. Việc điều trị bằng châm cứu, xoa bóp bấm huyệt và tập vận động mang lại kết quả phục hồi nhanh nếu được can thiệp sớm (trong 1-3 tháng đầu sau tai biến). Châm cứu giúp khai thông kinh lạc, hoạt huyết, tăng nuôi dưỡng vùng liệt và giảm co cứng cơ.
Trúng phong tạng phủ
Trúng phong tạng phủ là thể tai biến nghiêm trọng hơn, thường gặp trong xuất huyết não nặng, nhồi máy não diện rộng hoặc khi dòng máu não bị gián đoạn hoàn toàn. Khi đó, tổn thương không chỉ ở kinh lạc mà đã ảnh hưởng trực tiếp đến tạng phủ – đặc biệt là tâm, can, tỳ, thận.
Triệu chứng đặc trưng:
- Hôn mê: mất ý thức, không đáp ứng với kích thích bên ngoài.
- Tay co quắp, hàm cứng: cơ co cứng mạnh, phản xạ bất thường.
- Mạch nhanh, thở khò khè: dấu hiệu rối loạn hô hấp và tuần hoàn.
Trong thể trúng phong tạng phủ, bệnh nhân cần được cấp cứu và điều trị tích cực tại bệnh viện trước. Chỉ khi tình trạng ổn định, bác sĩ mới xem xét đưa vào phác đồ châm cứu – phục hồi chức năng. Châm cứu ở giai đoạn này giúp cải thiện dần phản xạ, giảm liệt, kích thích dẫn truyền thần kinh và hạn chế di chứng nặng nề.
Di chứng thường gặp sau tai biến mạch máu não
Sau giai đoạn cấp, người bệnh có thể phải đối mặt với nhiều di chứng kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến vận động và đời sống sinh hoạt:
- Liệt nửa người: mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào vùng não bị tổn thương.
- Giảm hoặc mất cảm giác: bệnh nhân không cảm nhận được nóng lạnh hoặc sờ chạm.
- Méo miệng, nói ngọng: do tổn thương dây thần kinh sô VII hoặc trung khi ngôn ngữ.
- Khó nuốt: dễ sặc khi ăn uống.
- Rối loạn tiểu tiện: tiểu không tự chủ hoặc bí tiểu.
- Co cứng cơ, vận đông khó khăn: các cơ co rút, di chuyển chậm, khó bước đi.
- Các di chứng này nếu không được điều trị sớm có thể gây tàn tật vĩnh viễn. Do đó, việc áp dụng đúng huyệt châm cứu trong phục hồi tai biến đóng vai trò vô cùng quan trọng. Châm cứu kích thích thần kinh tổn thương, làm mềm cơ, tăng tuần hoàn máu và hỗ trợ tái tạo chức năng theo thời gian.
Các nhóm huyệt quan trọng trong điều trị tai biến
Huyệt phục hồi chi trên (tay)
Gồm: Bát tà, Kiên ngung, Tý nhu, Hợp cốc, Khúc trì, Nội quan…
Tác dụng:
- Tăng lực cơ tay
- Phục hồi cầm nắm
- Giảm tê bì, giảm co cứng vai – cánh tay
- Tăng khả năng phối hợp cánh tay – bàn tay
Huyệt phục hồi chi dưới (chân)
Gồm: Hoàn khiêu, Phong thị, Dương lăng tuyền, Âm lăng tuyền, Túc tam lý, Tam âm giao, Thái xung, Bát phong…
Tác dụng:
- Hỗ trợ tập đứng – tập đi
- Tăng sức mạnh cơ chân
- Cải thiện vận động từ hông đến bàn chân
- Giảm co rút, chuột rút
Huyệt vùng đầu – mặt – cổ
Gồm: Giáp xa, Bách hội, Địa thương, Hạ quan, Thiên đột…
Tác dụng:
- Phục hồi liệt mặt
- Giảm méo miệng, nói ngọng
- Tăng máu lên não
- Hỗ trợ nuốt và điều hòa hơi thở
- Giảm chóng mặt, đau đầu
Các phương pháp châm cứu phục hồi sau tai biến mạch máu não
Điện châm
Điện châm là phương pháp kết hợp dòng điện tần số thấp và kim châm, giúp tăng tính kích thích huyệt đạo. Quy trình bao gồm 1 lần/ngày, lưu kim 25 – 30 phút và duy trì liệu trình 30 – 45 buổi. Điện châm cho kết quả rõ rệt trong giảm co cứng cơ và tăng dẫn truyền thần kinh, phù hợp với bệnh nhân liệt nửa người.
Thủy châm
Thủy châm sử dụng thuốc như Vitamin nhóm B và các chất tăng tuần hoàn não để tiêm trực tiếp vào huyệt, giúp tăng tác động phục hồi. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với bệnh nhân tổn thương thần kinh nặng, giúp rút ngắn thời gian phục hồi. Các huyệt thường được sử dụng gồm Giáp tích, Túc tam lý, Thủ tam lý, Dương lăng tuyền…
Xoa bóp – bấm huyệt và tập vận động
Đây là phần không thể thiếu trong quá trình phục hồi di chứng. Xoa bóp giúp tăng lưu thông khí huyết, làm mềm cơ và giảm cơ cứng. Bấm huyệt tập trung vào các vùng bị ảnh hưởng để kích thích thần kinh. Song song với đó, bệnh nhân được hướng dẫn tập vận động từ thu động, tập thăng bằng, tập đứng – đi và tập nói nhằm cải thiện toàn diện khả năng vận động và sinh hoạt.
Lời khuyên quan trọng dành cho người bệnh sau tai biến
Người bệnh cần duy trì tập luyện đều đặn, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như huyết áp, đường huyết, mỡ máu và giữ tinh thần thoải mái. Đặc biệt, không tự ý châm cứu tại nhà nếu không có hướng dẫn chuyên môn. Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp theo dõi tiến triển và phòng ngừa tái phát.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Công ty cổ phần y dược Bắc Nam là một trong các doanh nghiệp hàng đầu trong việc cung cấp các thiết bị y tế, chăm sóc sức khỏe gia đình như kim châm cứu, kim cấy chỉ, kim liền chỉ, bơm tiêm insulin và các loại trà thảo mộc, dược liệu khô.
Quý khách hàng có nhu cầu vui lòng liên hệ:
Địa chỉ: P502, B5 DA khu nhà ở TT, Lô A, ô đất 1.14HH Nguyễn Tuân, Phường Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Hotline: 0852.450.974
Quý khách hàng muốn nhận ủy quyền thầu vui lòng liên hệ số Hotline: 0987.427.898
Email: yduocbacnam@gmail.com
Website: yduocbacnam.vn
Fanpage: Y Dược Bắc Nam Banapha
