Insulin là gì? Đây là một trong những từ khóa được tìm kiếm hàng đầu khi người bệnh đái tháo đường cần tìm hiểu về phương pháp kiểm soát đường huyết an toàn và hiệu quả. Insulin không chỉ là một hormone quan trọng mà còn là “chìa khóa” giúp cơ thể sử dụng và dự trữ năng lượng đúng cách.
Insulin là gì?
Insulin là một hormone thiết yếu, được sản xuất bởi tế bào Beta trong đảo tụy. Nhiệm vụ chính của Insulin là vận chuyển glucose từ máu vào tế bào, nơi chúng được chuyển hóa thành năng lượng ( ATP) phục vụ mọi hoạt động của cơ thể.
Ngoài vai trò kiểm soát đường huyết, insulin còn tham gia vào:
- Chuyển hóa chất béo
- Điều hòa dự trữ năng lượng ở gan
- Hỗ trợ tổng hợp protein
Điểm đặc biệt: Insulin là hormone duy nhất có khả năng làm giảm đường huyết trong cơ thể. Vì vậy, khi cơ thể thiếu insulin hoặc insulin hoạt động kém hiệu quả, đường huyết sẽ tăng cao – dẫn đến bệnh đái tháo đường.
Insulin hoạt động như thế nào trong cơ thể?
Khi bạn ăn, thức ăn được chuyển hóa thành glucose và đi vào máu. Lúc này, tuyến tụy nhận tín hiệu và bắt đầu tiết insulin. Hormone này thực hiện nhiều chức năng quan trọng:
Tăng hấp thu glucose: Insulin “mở cửa” cho glucose đi vào thế bào cơ, tế bào mỡ và tế bào gan đẻ tạo năng lượng.
Dự trữ glucose dưới dạng glycogen: Khi đường huyết cao, insulin đưa glucose đến gan và dự trữ lại dưới dạng glycogen. Khi cơ thể đói, glycogen được chuyển thành glucose để duy trì năng lượng.
Ức chế phân giải glycogen: Insulin làm giảm hoạt động của enzyme phosphorylase — giúp hạn chế việc chuyển glycogen thành glucose, từ đó giữ đường huyết ổn định.
Ổn định đường huyết và ngăn ngừa biến chứng: Thiếu insulin hoặc insulin hoạt động kém sẽ khiến glucose tích tụ trong máu, gây:
- Khát nhiều, tiểu nhiều, mệt mỏi
- Giảm cân không rõ nguyên nhân
- Nguy cơ biến chứng tim mạch, thận, mắt, thần kinh…
Do đó, insulin đóng vai trò sống còn trong điều trị bệnh đái tháo đường type 1 và nhiều trường hợp type 2.
Các loại insulin đang được sử dụng hiện nay
Theo hướng dẫn từ Bộ Y tế, insulin được chia thành 4 nhóm chính, tùy theo thời gian tác dụng.
Insulin tác dụng nhanh và ngắn
- Tiêm dưới da, hấp thụ nhanh
- Đạt đỉnh sau khoảng 1 giờ
- Thường tiêm trước bữa ăn
- Dùng để kiểm soát đường huyết sau khi ăn.
Lưu ý: Cần kiểm soát lượng carbohydrate để tránh hạ đường huyết.
Insulin tác dụng trung bình
- Tác dụng bắt đầu: 2 – 4 giờ
- Đỉnh: 6 – 7 giờ
- Duy trì: 10 – 20 giờ
- Tiêm 2 lần/ngày
Loại này là sự kết hợp giữa insulin zinc hòa tan và protamine zinc insulin giúp kéo dài thời gian tác dụng.
Insulin tác dụng chậm (kéo dài)
- Thường tiêm vào buổi tối
- Tác dụng ổn định và kéo dài nhiều giờ
- Giúp duy trì mức insulin nền trong ngày
Phù hợp với bệnh nhân cần kiểm soát đường huyết lâu dài và ổn định.
Insulin trộn sẵn ( premix)
- Kết hợp insulin tác dụng nhanh + insulin tác dụng dài
- Có 2 đỉnh tác dụng
- Tiêm 2 lần/ngày ( hoặc 3 lần/ngày với insulin analog)
Đây là lựa chọn tiện lợi, giúp giảm số lần tiêm và tối ưu hiệu quả kiểm soát đường huyết.
Những lưu ý quan trọng khi dùng insulin
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ các khuyến cáo từ Bộ Y tế:
- Insulin là thuốc hạ đường huyết mạnh nhất – không tự ý thay đổi liều.
- Luôn tiêm dưới da, ưu tiên vùng bụng, cánh tay hoặc đùi.
- Không tiêm vào vùng da bị sưng, nhiễm trùng hoặc bầm tím
- Tiêm đúng thời điểm quy định tùy theo từng loại insulin
- Insulin thường được kết hợp với thuốc viên hạ đường huyết
- Truyền tĩnh mạch insulin chỉ dùng trong các trường hợp cấp cứu: hôn mê nhiễm ceton acid, tăng áp lực thẩm thấu, phẫu thuật.
- Luân phiên vị trí tiêm để tránh loạn dưỡng mô mỡ
- Liều insulin có thể điều chỉnh 3 – 4 lần/ ngày theo chỉ định của bác sỹ.
Tác dụng phụ có thể gặp khi dùng insulin
Mặc dù insulin rất quan trọng, một số tác dụng phụ vẫn có thể xảy ra:
Hạ đường huyết
Hạ đường huyết xảy ra khi người bệnh tiêm quá liều insulin, bỏ bữa sau khi tiêm hoặc tiêm sai thời điểm. Đây là tình trạng rất phổ biến với các triệu chứng như run tay, vã mồ hôi, lạnh người, hoa mắt, mệt lả. Nếu không xử lý sớm, người bệnh có thể rơi vào tình trạng nguy hiểm.
Hiện tượng Somogyi
Somogyi là hiện tượng phản ứng khi cơ thể bị hạ đường huyết quá mức do tiêm thừa insulin. Lúc này, cơ thể sẽ giải phóng các hormone đối kháng để tăng đường huyết trở lại, khiến người bệnh bị tăng đường huyết phản ứng vào ban đêm hoặc sáng sớm.
Dị ứng insulin
Dị ứng insulin hiện nay rất hiếm gặp nhờ các loại insulin hiện đại đã được tinh chế cao. Tuy nhiên, một số trường hợp vẫn có thể xuất hiện phản ứng như đỏ da, ngứa hoặc sưng nhẹ tại vị trí tiêm. Thông thường, các triệu chứng này không nguy hiểm và sẽ giảm dần theo thời gian.
Loạn dưỡng mô mỡ
Loạn dưỡng mô mỡ xảy ra khi người bệnh tiêm lặp lại nhiều lần vào cùng một vị trí, dẫn đến mô mỡ bị lõm hoặc phì đại bất thường. Điều này có thể khiến insulin hấp thu không ổn định và làm đường huyết khó kiểm soát. Để phòng tránh, người bệnh cần thay đổi vị trí tiêm mỗi lần theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc điều dưỡng.
Tăng cân
Tăng cân là tác dụng phụ thường gặp do insulin giúp cơ thể hấp thu và dự trữ glucose nhiều hơn. Khi năng lượng đưa vào vượt quá nhu cầu, cơ thể sẽ tích trữ thành mỡ và gây tăng cân. Người bệnh nên kết hợp chế độ ăn hợp lý và tập luyện đều đặn để giữ cân nặng ổn định.
Sử dụng insulin sẽ an toàn và hiệu quả hơn khi người bệnh lựa chọn kim tiêm insulin đạt chuẩn, sắc bén, vô khuẩn và dễ thao tác. Công ty Cổ phần Y Dược Bắc Nam hiện cung cấp đầy đủ các loại kim tiêm insulin chuẩn Bộ Y tế với nhiều kích cỡ phù hợp từng bệnh nhân, sản phẩm chính hãng – đóng gói tiệt trùng và giá tốt, giao hàng toàn quốc. Liên hệ ngay Y Dược Bắc Nam để được tư vấn chọn đúng loại kim tiêm insulin phù hợp nhất cho bạn hoặc người thân.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Công ty cổ phần y dược Bắc Nam là một trong các doanh nghiệp hàng đầu trong việc cung cấp các thiết bị y tế, chăm sóc sức khỏe gia đình như kim châm cứu, kim cấy chỉ, kim liền chỉ, bơm tiêm insulin và các loại trà thảo mộc, dược liệu khô.
Quý khách hàng có nhu cầu vui lòng liên hệ:
Địa chỉ: P502, B5 DA khu nhà ở TT, Lô A, ô đất 1.14HH Nguyễn Tuân, Phường Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Hotline: 0852.450.974
Quý khách hàng muốn nhận ủy quyền thầu vui lòng liên hệ số Hotline: 0987.427.898
Email: yduocbacnam@gmail.com
Website: yduocbacnam.vn
Fanpage: Y Dược Bắc Nam Banapha
